Duizend jaar klassieke muziek, zie daar maar eens wegwijs in te worden. Muziekjournalisten Guido van Oorschot en Joris Heynen zijn je maandelijkse gids in Klassieke Klets. Ze praten en luisteren, met soms een gepeperde mening en dan weer een korrel zout. Waarom val je voor een stem? Schrijft Einaudi ook weleens iets goeds? Een oude rot en een jonge god bezorgen je graag een uurtje rode oren.
De gloednieuwe biopic Maria schetst de hallucinante laatste dagen van ‘La Divina’ in haar Parijse appartement in september 1977. Huh, van wie? Van Maria Callas, de grootste sopraan en operaster ooit. Joris en Guido bezochten de film los van elkaar en waren nog niet op de hoogte van elkaars mening.
Vijf sterren van Guido in de Volkskrant: Orlando van La Tempête. Nou, lieve mensen, dat gebeurt echt zélden. En zeker voor zo’n onorthodoxe – zeg maar gerust: rare – plaat. Daar moeten de mannen eens even goed over steggelen, want Joris is ’t totaal niet eens met z’n podcastpartner.
Vanaf haar tweede wilde ze vioolspelen, op haar elfde vertrok ze moederziel alleen naar Engeland. Simone Lamsma koerste van jongs af aan af op een wereldomspannende carrière. Nu ze in TivoliVredenburg een vierdelige residency oppakt, vonden Joris en Guido het hoog tijd voor een goed gesprek.
Guido en Joris grijpen de omstreden operaproductie Sancta aan om muzikale controverses door de eeuwen heen te analyseren. Van 16de-eeuwse madrigaalpolemiek tot verondersteld antisemitisme door de Amerikaanse componist John Adams.
Feest in barokland: Ton Koopman wordt 80, zijn Amsterdam Baroque Orchestra & Choir bestaat 45 jaar en samen gaan ze op tournee met Händel. Koopman ontvangt Joris en Guido thuis in Bussum. Hij vertelt over zijn volkse jeugd in Zwolle, de wilde jaren in Amsterdam en die vermaledijde subsidies.
Tijdgenoten vonden Anton Bruckner maar een snoeshaan. Hij sprak raar, kleedde zich raar, deed raar. Bij zijn 200ste verjaardag storten Joris en Guido zich op de man en zijn muziek. Fans? Niet per se, maar de oude Anton kan hen wel degelijk ontroeren. En wat zei die brutale Bernstein nou over hem?
¡Hermosa Sevilla! Vandaag bezoeken de Klassieke kletsers de illustere hoofdstad van Andalusië, die dit jaar centraal staat op het Festival Oude Muziek. Vanuit daar maken ze de oversteek naar Zuid-Amerika en treden zo in de voetsporen van ontdekkingsreizigers, jezuïeten en ja, ook componisten.
Carrièredrift, uitbuiting, ijdelheid: niks menselijks is de klassieke muziek vreemd. Labels gooien jonge musici op de markt, via Instagram werkt menigeen aan zijn imago. Wie voelde zich verantwoordelijk voor Janine Jansen? En is Lorenzo Viotti de ophef waard? We staan stil bij marketing en hype.
Joris en Guido gaan het hebben over liedjes. Pardon, het Lied, met hoofdletter en al. Want zo plechtig gaat het toe in de liedkunst, de edele versmelting van muziek en poëzij. Startpunt: 1814, Schubert natuurlijk. Waarna de heren via Frankrijk, Engeland en Nederland uitkomen op een Tiroler alpenwei.
Aan klassieke muziek, haar nest, voegde zangeres Nora Fischer scheuten jazz en ladingen pop toe. Totdat ze in 2020 compleet vastliep: haar bejubelde stem weigerde. Wat nu? Nora Fischer maakte er een voorstelling over, De Sprong. En praat in Klassieke klets openhartig over verwachting en angst.
Pasen komt eraan. Dat betekent: passies. Matthäus-murw en uitgehannest met de Johannes maken de Klassieke kletsers een rondleiding door de Brockes-Passion, een door grote jongens (Händel! Telemann!) getoonzet oratorium over Jezus’ lijdensweg.
Kun je de wereld veranderen met muziek? Joris en Guido trekken op onderzoek uit. Ze duiken in de historie van muzikaal protest, van het 17e-eeuwse geuzenlied tot de provocaties van de zwarte Amerikaanse queer-componist Julius Eastman. De kracht van klassiek verandert de mens. En ook de maatschappij?
Seks, drank, drugs: de lust van Leonard Bernstein was onstilbaar. Joris en Guido duiken even in zijn leven, maar toch vooral in zijn werk. Telde de man van de musical West Side Story mee als een serieuze componist? Wat was zijn aandeel in de revival van Mahler? And what about the Lenny leap?
Het is niet eens carnaval. En toch kletsen Joris en Guido drie kwartier over zotheid. Muziek om bij te lachen dus, vanaf de Middeleeuwen tot nu, van kroegjool tot waanzin tot olala… Erasmus kijkt om de hoek, maar ook een schuine Erwin Schulhoff en een nog schuinere Mozart.
Vincenzo Bellini, Casta diva, uit: Norma, Maria Callas (sopraan), Orchestra del Teatro alla Scala di Milano o.l.v. Tullio Serafin (Milaan 1954)
Georges Bizet, Près des remparts de Seville, uit: Carmen, Maria Callas (sopraan), Orchestre National de la Radiodifussion Française o.l.v. Georges Prêtre (Parijs 1961)
Giacomo Puccini, Choro a boccha chiusa (‘Humming Chorus’), uit: Madama Butterfly, Budapest Scoring Orchestra & Choir o.l.v. Péter Illényi
Orlando di Lasso, La cortesia, La Tempête o.l.v. Simon-Pierre Bestion
Orlando di Lasso, La nuict froide et sombre, La Tempête o.l.v. Simon-Pierre Bestion
Carlo Gesualdo, Io parto, e non più dissi, Les Arts Florissants o.l.v. Paul Agnew
Carlo Gesualdo / Igor Stravinsky, Da pacem, Domine, uit: Tres sacrae cantiones, Nederlands Kamerkoor o.l.v. Reinbert de Leeuw
Erik Satie, Gnossienne nr. 1, Reinbert de Leeuw (piano)
J. S. Bach, Allegro uit: Klavecimbelconcert BWV 1055, Gustav Leonhardt (klavecimbel), Radiokammerorkestter o.l.v. Mogens Wöldike
Giuseppe Verdi, ‘Addio, del passato bei sogni ridenti’, uit: La traviata, Nadezjda Pavlova (sopraan), MusicEterna o.l.v. Teodor Currentzis
J.S. Bach, Allegro uit: Dubbelconcert in c-klein, Simone Lamsma en Candida Thompson (viool), Amsterdam Sinfonietta
John Williams, Theme from Schindler’s List, Simone Lamsma (viool), Het Orkest van Nederland o.l.v. Jan Willem de Vriend
Franz Schubert, Impromptu opus 90 nr. 3, Ronald Brautigam (piano)
Richard Strauss, Im Abendrot, uit: 4 letzte Lieder, Lise Davidsen (sopraan), Philharmonia Orchestra o.l.v. Esa-Pekka Salonen
Einojuhani Rautavaara, Ascona, uit: Lost Landscapes, Simone Lamsma (viool), Malmö Symphony Orchestra o.l.v. Robert Treviño
Paul Hindemith, Ave Maria uit: Sancta Susanna, Ausrine Stundyte (sopraan), ORF Radio Symphonie Orchester Wien o.l.v. Marin Alsop
Claudio Monteverdi, Cruda Amarilli, La Venexiana
Ludwig van Beethoven, Grosse Fuge, Takács Quartet
Igor Stravinsky, De voorbode van de lente en Dans van de jonge meisjes, uit: Le sacre du printemps, MusicaEterna o.l.v. Teodor Currentzis
Dmitri Sjostakovitsj, acte 3 scène 7 uit: Een Lady Macbeth uit het district Mtsensk, London Philharmonic Orchestra o.l.v. Mstislav Rostropovitsj
Karlheinz Stockhausen, Carré, hr-Sinfonieorchester, Ensemble MusikFabrik o.l.v. Lucas Vis e.a.
John Adams, Klinghoffer’s Death, uit: The Death of Klinghoffer, Orchestre de l’Opéra de Lyon o.l.v. Kent Nagano
Jan Pieterszoon Sweelinck, More Palatino, Ton Koopman (virginaal)
Georg Friedrich Händel, Allegro uit Sonate in a-klein, Frans Brüggen (blokfluit), Anner Bylsma (cello), Gustav Leonhardt (klavecimbel)
Johann Sebastian Bach, Toccata in d-klein BWV 565 , Ton Koopman (Christian Müller- orgel, Waalse Kerk Amsterdam)
Johann Sebastian Bach, ‘Kommt, ihr Töchter, helft mir klagen’, uit Matthäus-Passion, The Amsterdam Baroque Orchestra and Choir o.l.v. Ton Koopman
Dieterich Buxtehude, ‘Ad Pedes’, uit Membra Jesu Nostri, Amsterdam Baroque Orchestra o.lv. Ton Koopman
Johann Sebastian Bach, ‘Die Seele ruht in Jesu Händen’, uit Herr Jesu Christ, wahr Mensch und Gott BWV 127, (sopraan), The Amsterdam Baroque Orchestra and Choir o.l.v. Ton Koopman
Georg Friedrich Händel, Ye Sons of Israel mourn, uit Esther, Westminster Cathedral Boys Choir, Choir & Orchestra of The Academy of Ancient Music o.l.v. Christopher Hogwood
Vierde symfonie, Finale, Anima Eterna Brugge o.l.v. Pablo Heras-Casado
Francisco Guerrero, Todos aman, Gabrieli Consort o.l.v. Paul McCreesh
Manden mandinkadenou, chant de griot, ensemble o.l.v. Jordi Savall
anoniem, Hanacpachap cussicuinin, Choeur de Chambre de Namur o.l.v. Leonardo García Alarcón
Juan de Araujo, Hola, Hala, que vienen gitana, Ensemble Elyma o.l.v. Gabriel Garrido
José de Orejón y Aparicio, Duo, uit Cantada ¡Ah del dia¡, ¡Ah del fiesta!, Música Temprana o.l.v. Adrián Rodríguez van der Spoel
Andrew Lloyd Webber, Pie Jesu, Charlotte Church (sopraan), Orchestra of the Welsh National Opera o.l.v. Sian Edwards
Sergej Rachmaninov, Prelude op. 23 nr. 5, Valentina Lisitsa (piano)
Jean Sibelius, Allegretto uit Vioolconcert, Janine Jansen (viool), Oslo Philharmonic Orchestra o.l.v. Klaus Mäkelä
Maurice Ravel, Pianoconcert voor de linkerhand, Bertrand Chamayou (piano), Nederlands Philharmonisch Orkest o.l.v. Lorenzo Viotti
Frédéric Chopin, Etude op. 10 nr. 12, Yunchan Lim (piano)
Franz Schubert, Gretchen am Spinnrade, Benjamin Appl (bariton), James Baillieu (piano)
Johannes Brahms, Geistliches Wiegenlied, uit: Zwei Gesänge, Matthias Goerne (bariton), Antoine Tamestit (altviool), Cédric Tiberghien (piano)
Richard Strauss, Frühling, uit: Vier letzte Lieder, Elisabeth Schwarzkopf (sopraan), Radio-Symphonie-Orchester Berlin o.l.v. George Szell
Reynaldo Hahn, À Chloris, Véronique Gens (sopraan), Susan Manoff (piano)
Benjamin Britten, Elegy, uit: Serenade, Andrew Staples (tenor), Christopher Parkes (hoorn), Zweeds Radiosymfonieorkest o.l.v. Daniel Harding
Theo Loevendie, Six Turkish Folk Poems, no. IV, Rosemary Hardy (sopraan), Nieuw Ensemble o.l.v. Ed Spanjaard
Franz Schubert, Heidenröslein, Florian Boesch (bariton), Franui
Osvaldo Golijov, Nani, Nora Fischer en Asko Schönberg
Max Reger, Im Himmelreich ein Haus steht, Nationaal Jeugdkoor o.l.v. Eric Ericson
Beck, Old Shanghai, Nora Fischer en The Four Baritones
Maurice Ravel, Kaddish, Nora Fischer en Daniël Kool (piano)
Morris Kliphuis, The Elm Seeds, Nora Fischer en Remco Menting (slagwerk)
Alessandro Scarlatti, O cessate di piagarmi, Nora Fischer en Marnix Dorrestein (gitaar)
Georg Philipp Telemann, Sinfonia, RIAS Kammerchor, Akademie für Alte Musik Berlin o.l.v. René Jacobs
Reinhard Keiser, ‘Heil, der Welt, dein schmerzlich Leiden’ , Vox Luminis, Les Muffatti o.l.v. Peter Van Heyghen
Reinhard Keiser, ‘Eilt ihr angefochtnen Seelen’, Vox Luminis, Les Muffatti o.l.v. Peter Van Heyghen
Georg Philipp Telemann, ‘Drauf lief ein Kriegsknecht hin’ / ‘Es ist vollbracht’, RIAS Kammerchor, Akademie für Alte Musik Berlin o.l.v. René Jacobs
Georg Philipp Telemann, ‘O Donnerwort, O schrecklich Schreien!’, RIAS Kammerchor, Akademie für Alte Musik Berlin o.l.v. René Jacobs
Georg Philipp Telemann, ‘Was Bärentatzen, Löwenklauen’, RIAS Kammerchor, Akademie für Alte Musik Berlin o.l.v. René Jacobs
Georg Friedrich Händel, ‘Was Bärentatzen, Löwenklauen’, Arcangelo o.l.v. Jonathan Cohen
Georg Friedrich Händel, ‘Soll mein Kind, Mein Leben sterben’, Arcangelo o.l.v. Jonathan Cohen
Georg Friedrich Händel, ‘Brich, mein Herz, zerfliess in Tränen’, Arcangelo o.l.v. Jonathan Cohen
Georg Friedrich Händel, ‘Ach, wie hungert mein Gemüte’, Arcangelo o.l.v. Jonathan Cohen
Repetitiefragment uit Reconstructie (1969), een opera van het collectief Louis Andriessen, Reinbert de Leeuw, Misha Mengelberg, Peter Schat, Jan van Vlijmen, Hugo Claus en Harry Mulisch
Alweer geen deegh de kuyp is leegh, Camerata Trajectina
Joseph Haydn, deel vier (Finale) uit: Symfonie nr. 45 in f-klein, Il Giardino Armonico o.l.v. Giovanni Antonini
Jean Sibelius, Finlandia, Minnesota Orchestra, YL Male Voice Choir o.l.v. Osmo Vänskä
Ethel Smyth, The March of the Women, Chorus of the Plymouth Music Series
Kurt Weill, Die Mortitat von Mackie Messer, uit: Die Dreigroschenoper, Wolfgang Neuss, Wilhelm Brückner-Rüggeberg
Julius Eastman, Wild-Up
Leonard Bernstein spreekt tijdens een van de Young People's Concerts
Leonard Bernstein, 'Lucky to be me', uit: On the Town, studio-orkest o.l.v. Leonard Bernstein
Aaron Copland, Doppio movimento, uit: Appalachian Spring, New York Philharmonic Orchestra o.l.v. Leonard Bernstein
Igor Stravinsky, Glorification de l'élue, uit: Le sacre du printemps, New York Philharmonic Orchestra o.l.v. Leonard Bernstein
Gustav Mahler, deel 4 (Finale), uit: Zesde symfonie, Wiener Philharmoniker o.l.v. Leonard Bernstein