Diana Jones: 'Traumaverwerking'
Met Song To A Refugee heeft de Amerikaanse singer-songwriter Diana Jones (55) een van de meest invoelende albums van 2020 gemaakt. “Ik voel me in een traditie staan van folksingers die de machtelozen een gezicht geven.”
Tekst door Louis Nouws (Popmagazine Heaven)
Haar bijzondere carrière is bij veel lezers mogelijk bekend, maar een kleine inleiding is toch dienstig om haar in afgelopen jaar verschenen album Song To A Refugee meer op waarde te kunnen schatten. Diana Jones debuteert in 2006 met My Remembrance Of You, dat klinkt als een herontdekt album met oude folkmuziek uit de Appalachen. De liedjes gaan ook over gebeurtenissen van vroeger. Kenners zijn enthousiast, er volgen flatteuze vergelijkingen met Iris Dement en Gillian Welch, maar er is ook verbazing. Het is een laat debuut – Jones is dan veertig – en ze blijkt ook nog eens geboren en getogen in metropool New York. Hoe kan zo iemand zich dan zo inleven in die oude bergcultuur?
Die vraag hield haar zelf ook bezig. Zo lang ze zich kan herinneren – en ze is al jong met muziek bezig, ze doet als kind mee aan talentenjachten – zijn het country- en folksongs die haar hart sneller doen kloppen. Johnny Cash en Dolly Parton zijn helden, en Woody Guthrie en Pete Seeger.
Zuiderling
Haar muzikale voorkeuren vallen in de plooi als ze ontdekt dat ze door haar jonge moeder ter adoptie is afgestaan. “Ik ben geboren in New York als het product van een vluchtige romance”, vertelt ze in een eerder interview. “Ze was niet bij machte mij in haar eentje op te voeden, maar wilde onder geen beding terug naar haar ouders in het bekrompen Tennessee.”
Na lang pluizen in archieven vindt ze haar geboortecertificaat en slaagt ze erin de familie van haar biologische moeder te achterhalen. Die blijkt in het oosten van Tennessee te wonen, in de uitlopers van de Appalachen. Haar grootvader heeft in zijn jonge jaren nog in een band met Chet Atkins gespeeld. Hij overtuigt haar haar schroom te overwinnen en zich te verdiepen in de muziek uit de Appalachen. “Lange tijd leek het me niet legitiem om als adoptiekind uit New York te klinken als een geboren zuiderling”, zegt ze in datzelfde interview in 2012.
Woody Guthrie
Terug naar nu. We spreken elkaar via Skype en Diana Jones maakt een opgeruimde indruk, hoewel ook zij de beperkingen van de huidige tijd aan den lijve ervaart. Ze zou niets liever willen dan op tournee gaan met de songs van haar nieuwe album dat zeer goed wordt ontvangen, al is ze op Facebook door sommigen ‘ontvriend’. “Ze schreven dat ze van mijn muziek houden, maar dat ze niet wisten dat ik een left wing radical was. Het waren er gelukkig niet veel.”
“Ik wist niet hoe de reacties op het album zouden zijn”, vervolgt ze, “omdat het zo’n specifiek album is geworden met een toch wel beladen hedendaags thema, al helemaal in de VS waar alles politiek wordt geduid in termen van voor of tegen. Maar uit de recensies die ik heb gelezen blijkt vooral veel begrip over waarom ik zo’n album moest maken. Het is al eens vergeleken met Woody Guthrie’s Dust Bowl Ballads en dat deed me deugd, omdat hij een van de artiesten was die me ertoe aanzette zelf nummers te schrijven.”
Writer’s block
Song To Refugee maakte een eind aan het writer’s block waarin Diana Jones verzeild raakte na Museum Of Appalachia Recordings uit 2013. “In het voorjaar van 2018 dacht ik er serieus over het muzikantenbestaan op te geven en pastoraal werker te worden. Als singer-songwriter wil je nummers schrijven en optreden, maar als er geen nieuw materiaal meer uit je handen komt, moet je je afvragen of het niet beter is wat anders te gaan doen als bijdrage aan de maatschappij. Het werkelijke probleem is dat ik me diep ongelukkig voel wanneer ik geen muziek maak, daardoor kom ik altijd weer terug bij mijn passie. Ik had natuurlijk al een lange weg afgelegd voordat ik mijn eerste album uitbracht. Ook toen heb ik vaak getwijfeld of ik moest doorgaan. Normaal gesproken komt de inspiratie wel weer, maar nu bleef die lang uit, met de kanttekening dat ik ook nog een jaar flink ziek ben geweest.”
De nummers voor Song To A Refugee kwamen als in een stroom na een toevallige ontmoeting in New York met de Engelse actrice, schrijfster en regisseuse Emma Thompson. “A freak accident in a good way”, aldus Diana Jones. “Ik wandelde in het park nabij mijn appartement in de East Village. Behalve wij tweeën was er niemand. Ik herkende haar want ik bewonder haar al langer als actrice en als schrijfster. We konden niet om elkaar heen en raakten aan de praat. Ik vertelde dat ik songs schreef en na het uitwisselen van beleefdheden gingen we ieder ons weegs. Een maand later kwamen we elkaar weer tegen, we waren op weg naar dezelfde winkel, het was te toevallig. We maakten een lunchafspraak en omdat ze in New York een film aan het opnemen was zagen we elkaar daarna vaker. Ze vertelde me over de Helen Barker Foundation, waar ze voorzitter van is, een Engelse stichting die zich inzet voor humanitaire hulp, zoals schoolmaaltijden en hulp aan vluchtelingen. De vluchtelingencrisis hield me erg bezig in het voorjaar van 2018. Het was wereldwijd in het nieuws, het hield iedereen bezig met enig gevoel voor medemenselijkheid. Op de website van Emma’s stichting stond een video-interview met een vluchtelinge uit Soedan. Dat werd, na lange tijd, mijn eerste song: I Wait For You. Op het album by the way zingt en speelt Richard Thompson hierop mee, which is a kind of cool.”
Trauma
Onlangs werd bekend dat in de VS nog altijd ruim 500 kindvluchtelingen verweesd zijn achtergebleven nadat ze aan de grens van hun ouders waren gescheiden. Die zijn inmiddels vaak uitgezet en niet meer te achterhalen in hun landen van herkomst. “Het was verschrikkelijk wat zich die zomer afspeelde aan de Amerikaans/Mexicaanse grens. Het uit elkaar halen van ouders en kinderen, kinderen die in erbarmelijke omstandigheden werden gedetineerd. Het raakte me zo diep. In drie maanden schreef ik veertien songs, het was mijn manier om het te verwerken. Omdat ik zelf een adoptiekind ben kwam het misschien harder binnen. Maar dat hele concept van de politiek om vluchtelingen zo inhumaan te behandelen dat het anderen de moed moet ontnemen hun heil elders te zoeken, stuit me echt tegen de borst. De mensen die dit moeten ondergaan hebben de rest van hun leven te kampen met enorme trauma’s. Het leed is zo groot dat ik het voor mezelf moest terugbrengen naar kleinere, persoonlijke verhalen. Ik wilde er mensen van vlees en bloed van maken, waar veel regeringen en sommige media juist het omgekeerde doen. Ze maken er getallen van, zo worden ze ontmenselijkt.”
Grassroots
“Ik zing zelden of nooit puur over mezelf, ik kruip liever in iemands huid om een verhaal te vertellen. De nummers op mijn eerdere albums gingen ook over het wel en wee van mensen, vaak over bittere armoede, verwoeste oogsten en ingestorte kolenmijnen. Maar ze speelden zich af in vroegere tijden, geheel volgens de Appalachen folktraditie, maar ook omdat ik zelf houd van die verhalen.” Diana Jones studeerde geschiedenis. “De nummers op Song For A Refugee gaan echter over wat nu aan de hand is, dat was een nieuwe stap in mijn songwriting en dat wilde ik vastleggen. Overigens niet meteen met het idee er een album van te maken. Er kwam echter zo veel ondersteuning van anderen – en niet de minsten, zoals producer Dave Mansfield – dat het album er haast als vanzelf uit voortvloeide. Op het laatst kreeg ik nog het idee om Richard Thompson, Steve Earle en Peggy Seeger te vragen mee te zingen op We Believe You, om van dat nummer een soort folkanthem te maken, het wantrouwen voorbij. Het zijn alle drie folksingers met een groot hart die zich vanuit de oude grassroots traditie inzetten voor een betere wereld. Ik voel me daar erg bij thuis.”
Live music!
Diana Jones deed de afgelopen maanden een aantal online-concerten om geld op te halen voor vluchtelingenwerk. “Dat moest ik wel doen met deze songs in mijn bagage en we waren blij verrast door het aantal donaties. Kennelijk zijn er nog genoeg Amerikanen die wel geven om het lot van vluchtelingen.”
Ze heeft ook alweer nieuwe songs geschreven die, in navolging van de nummers op Song To A Refugee, spelen in de huidige tijd. “Kwesties als wapenbezit en Alzheimer. Geen gemakkelijke onderwerpen maar ook die bezing ik vanuit een persoonlijk perspectief. Bij het wapenbezit is dat een achtjarig jongetje. Ik wil weg blijven van al te grote statements.”
Bovenal mist ze echter haar optredens. “Deze zomer ben ik een keer naar de oever van de Hudson gelopen, om op een plek waar het vrij luidruchtig was nummers van mijn plaat te spelen zonder aandacht te trekken. Toch kwamen er twee dames langs gewandeld die halthielden. Eén riep: ‘Oh my God!’
‘What?’, vroeg ik.
‘Live music!’, antwoordde ze.
‘Kun je een nummer voor ons spelen?’
Ik speelde Song For A Refugee en op het eind stonden we alle drie te grienen. Zo verbindend kan muziek zijn.”
Op zaterdag 23 oktober 2021 staat Diana Jones op het americana & roots festival Ramblin' Roots met o.a. Rhiannon Giddens, Dawn Brothers, Diana Jones & veel meer! Er zijn nog tickets te koop via hier.
Dit stuk komt uit Popmagazine Heaven. Heaven verschijnt 6x per jaar in een omvang van 64 tot 76 pagina’s en bevat naast interviews, achtergrondartikelen en columns, ook altijd meer dan 100 albumrecensies. Geïntereseerd? Voor slechts €22,50 per jaar heb je een zeer voordelig abonnement: 6x Heaven plus een album en twee eerdere nummers cadeau.