John Smith: ''Muziek als medicijn tegen de droefheid''

Muziek kan het medicijn zijn om verdriet te verwerken. De Engelse folkzanger John Smith bewijst dat op zijn zesde album The Fray. Voor iedereen op de hele wereld was 2020 het annus horribilis, maar voor hem misschien nog wel in de overtreffende trap. Behalve dat de lockdown zijn constante toeren in één klap stillegde, kreeg zijn vrouw een miskraam en zijn moeder kanker. Je kunt bij de pakken neer gaan zitten of je kunt troost proberen te vinden in waar je het beste in bent, in muziek maken. Zijn droefheid hoor je terug in zijn zesde album, maar ook een optimistische doorstart van zijn leven. Datzelfde gevoel zal hij uitdragen in de Storytellers presents sessie donderdag 6 mei op de Facebookpagina van Shelter From The Storm.

Aimabel causeur
Jarenlang reisde de man gedoopt met waarschijnlijk de meest voorkomende voor- én achternaam van Engeland de wereld over. John Smith deed rustig 200 shows per jaar. In die tijd kwam hij ook regelmatig buurten in ons land, de laatste keer nog in 2019 vanwege de tour rond zijn album Hummingbird (2018). Tijdens zijn concerten betoont hij zich altijd een aimabel causeur die zijn gehoor op mooie verhalen trakteert.

Bij een van die concerten in de Vondelkerk in Amsterdam ging hij in op een ‘moeilijk verzoekje’ vanuit het publiek dat naar hem gemaild was. Hij vertelde het ’s ochtend in de trein vanuit Duitsland nog gerepeteerd te hebben. Maar het was toch nog een klein beetje roestig. De aanvrager kwam dan maar zelf het podium op om Smith te helpen bij de vertolking van diens eigen lied. Het leek meer op een talentenjacht waarbij de fan de show min of meer overnam alsof hij ontdekt wilde worden. Best hilarisch. Het publiek kon er wel om lachen althans. Meer zei het over het enorme improvisatietalent van Smith. Als iets hem overkomt, dan gaat hij daar iets mee doen. Zo blijft hij altijd de situatie meester.

Troost in de muziek
Iets vergelijkbaars lijkt er nu aan de hand te zijn met zijn nieuwe album The Fray, dat net uit is. Wat doe je als alles wegvalt door de pandemie en je ineens thuis moet blijven? En als dat hem al niet tegenhield dan kwam daar de nog de ellende bovenop die hem en zijn familie trof. Een miskraam van zijn vrouw en de diagnose van kanker bij zijn moeder zijn geen zaken die je in de kouwe kleren gaan zitten.

Waar de meeste mensen in zo’n situatie gaan zitten tobben of zwelgen in zelfmedelijden, wat helemaal niet zo vreemd zou zijn, daar vond Smith troost in de muziek. Hij rechtte zijn rug en begon te schrijven aan zijn album dat hij uiteindelijk heeft opgenomen in Peter Gabriels Real World Studios met zijn buddy, producer Sam Lakeman. Bijdragen van collega’s kwamen binnen per mail van over de hele wereld.

Annus horribilis
Met Lakeman heeft Smith een partnerschap opgebouwd dat flexibel is. De sfeer van het nieuwe album is totaal anders dan die van Hummingbird, dat een soort zoektocht was naar hoe zijn eigen werk zich verhield tot eeuwenoude folkballades. Het raamwerk daar werd gemaakt door een zestal liedjes uit het publieke domein aangevuld met drie eigen composities en een eigentijdse cover. Nu drie jaar later zeg je dat alles op die plaat behoort tot het culturele erfgoed. Op The Fray staat zijn eigen gebutste leven centraal. Hoe zullen we daar over drie jaar op terugkijken? Zullen we er dan het rotjaar 2020 in terug herkennen?

Om te beginnen is de droefheid voelbaar. Daar heeft de man ook alle reden toe. Maar de aanpak is lichter dan je zou verwachten op basis van we nu weten. Het openingsnummer Friends dat rustig opstart en weelderig eindigt met blazers en stevige handklapjes is qua sfeer haast upbeat te noemen. Maar laten we het niet overdrijven. Dat hij zo blij wordt van vrienden is overigens goed te begrijpen. Als je ziet wie er allemaal op afstand een bijdrage hebben geleverd, dan val je steil achterover.

Mooie gastenlijst
Wie krijgt bijvoorbeeld zomaar de medewerking van de gelouterde jazzgitarist Bill Frisell (The Best Of Me)? Antwoord: John Smith, zelf ook een gewaardeerd sessiegitarist, van Joan Baez en Joe Henry tot David Gray en Lianne La Havas. Met zijn achteloze percussieve gitaarstijl wordt hij vaak gevraagd om de achtergronden wat mooier in te kleuren. Zelfs Tom Jones heeft hem daarvoor weleens opgetrommeld. Die Smith verdeelt doorgaans zijn tijd tussen veel sessiewerk voor anderen en soloshows als folkartiest.

Nog een leuke gast op zijn plaat is Sarah Jarosz, die de laatste jaren heel actief was in het meidentrio I’m With Her (haar collega Sara Watkins heeft net het mooie album Under The Pepper Tree uitgebracht). Haar heldere stemgeluid kleurt zo goed bij Smiths wat hese stem. Ze zingt ingetogen op de achtergrond in het nummer Deserving. Maar in het duet Eye To Eye zingt ze haar hart er regelrecht uit. Dat lied heeft hij met weer een andere vrouw geschreven, Sarah Siskind, niet eens op afstand ditmaal. Smith was lijfelijk aanwezig bij zijn schrijfpartner na een lange autorit in een huurauto van Asheville naar Nashville.

Verlies en pijn
Lisa Hannigan is present op Star-Crossed Lovers. Als je de meningen van de volgers van Shelter From The Storm op Facebook in ogenschouw neemt, dan zijn de belangrijkste gasten op de gastenlijst waarschijnlijk The Milk Carton Kids. Die zijn onmiskenbaar present op het titelnummer.

Overschat de invloed van zijn gasten op de plaat niet, Smith kan het ook alleen af, zoals te horen valt op een van de mooiste tracks Sanctuary. Het is op dat nummer waar zijn stem, zijn gitaar en de melodie de mooiste drie-eenheid vormen, zeker als dat tinkelende pianootje zich erbij voegt. Het thema van verlies en pijn van 2020 wordt voelbaar in de tekst. Het is daar waar de droefheid en het optimisme hand in hand gaan. Het zijn ook de woorden die het beste passen bij onze concertserie Shelter From The Storm.

I saw the future with eyes wide open
Across a river of fallen leaves
And though you're gone I was kind of hoping
You'd still be there to shelter me
And I would find some sanctuary

Sterker uit de strijd gekomen
Als er één artiest is die met gemak een livestream kan doen, dan John Smith wel. Dit is het werk dat hij altijd heeft gedaan totdat de lockdown en ander nog erger onheil hem vol in zijn ziel raakte. Hij is sterker uit zijn strijd (‘fray’) gekomen en zal dat laten zien bij de Storytellers Presents livestream.

Op donderdag 6 mei 2021 is er om 20:30 uur een gratis livestream van John Smith op de Shelter From The Storm-Facebookpagina, aangeboden door Thirty Tigers en Storytellers Presents. Meer John Smith? Check dan zijn nieuwe plaat The Fray via deze link.