Samenvatting informatiebijeenkomst ZZP & Wet DBA

De avond werd begeleid door moderator Yanti Danoekoesoemo en als sprekers waren aanwezig Peter van den Bunder, belangenbehartiger ZZP voor de Kunstenbond en Eelco Keuvelaar, arbeidsrechtadvocaat voor het kantoor Van Diepen Van der Kroef.

Peter gaf een presentatie over de Wet DBA, en ging hierbij in op de achtergrond van de wetgeving, waar je als ZZP’er op moet letten, en wat er straks wel en niet meer kan. Zijn powerpoint-presentatie kun je hier downloaden.

Vervolgens werd Eelco geïnterviewd door Yanti. Daarbij gingen ze in op een aantal verschillende onderwerpen. Bijvoorbeeld waar straks nog wel ruimte zit om te ZZP’en en hoe je daarmee omgaat.

Kijk hieronder de opname terug, of lees verder voor de samenvatting ↓

Waar komt de Wet DBA vandaan?

De Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) bestaat al sinds 2016 en heeft de VAR (Verklaring Arbeidsrelatie) vervangen. Het doel was om de regels eenvoudiger te maken. Minder regels en meer gemak, dat was het idee. Maar het bleek ingewikkelder dan gedacht.

Anders dan bij de VAR, moeten de opdrachtgever en zelfstandig ondernemers (ZZP’ers) bij de Wet DBA samen bepalen of een klus als zelfstandig werk of loondienst wordt gezien. Wanneer je toch werk doet als zelfstandig ondernemer dat volgens de wet in loondienst gedaan moet worden, dan heet dat schijnzelfstandigheid. Het is de verantwoordelijkheid van de opdrachtgever om te zorgen dat er geen schijnzelfstandigheid ontstaat binnen de organisatie. Doet een opdrachtgever dit niet, of niet goed, dan kunnen er door de Belastingdienst boetes worden opgelegd.

Na de invoering van de wet bleek in de praktijk dat de grens tussen zelfstandig en schijnzelfstandig vaak toch niet duidelijk was. Dit leidde tot veel ophef. Daarna besloot de Belastingdienst de handhaving tijdelijk te pauzeren. Deze pauze heet het “handhavingsmoratorium”. Tijdens deze pauze kregen opdrachtgevers en opdrachtnemers de tijd om te wennen en de boel goed te regelen. Men dacht dat dit hooguit twee jaar zou duren, maar in werkelijkheid duurde het acht jaar.

Maar wat is Wet DBA dan?

De Wet DBA helpt bepalen of iemand een zelfstandig ondernemer is volgens de belastingregels. Dit wil de Belastingdienst, omdat ondernemers andere belastingvoordelen hebben dan mensen in loondienst. Zo betalen ZZP’ers bijvoorbeeld geen loonbelasting, dragen ze geen sociale premies af, en hebben ze recht op zelfstandigenaftrek. Het is dus belangrijk dat het soort belasting dat je wel (of niet) betaalt, klopt met de manier waarop je het geld hebt verdiend.

Soms is het makkelijk te bepalen of iemand een zelfstandig ondernemer is. Bijvoorbeeld omdat je uitsluitend voor particulieren werkt, of als je aan projecten werkt met een vooraf bepaald resultaat. Het wordt lastiger wanneer je als ZZP’er diensten levert aan organisaties waar ook werknemers in loondienst zijn. Om in dit soort gevallen te bepalen of iets een klus of een baan is, moeten opdrachtgever en opdrachtnemer samen tien criteria afwegen. Sommige criteria wegen daarbij zwaarder dan anderen. De twee belangrijkste criteria zijn, dat een opdrachtgever geen gezag mag hebben over een zelfstandige, en dat de werkzaamheden van de zelfstandige niet onder de kernactiviteiten van de organisatie vallen.

Met gezag wordt in dit geval bedoeld dat de opdrachtgever de zelfstandige niet mag aansturen zoals deze dit voor een werknemer kan doen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan bindende instructies over hoe het werk moet worden gedaan en of je jezelf zonder beperkingen door iemand anders mag laten vervangen.

De kernactiviteiten kun je zien als een paraplu waar al het werk onder valt dat binnen een bedrijf doorlopend moet worden gedaan om te blijven bestaan. De overheid wil namelijk dat bedrijven dit soort werk door werknemers laten doen, en niet door ZZP’ers.

Hoe zit het dan met de handhaving?

Vanaf 1 januari 2025 stopt de handhavingspauze. De Belastingdienst gaat vanaf die datum dus weer actief controleren. Bij een controle moeten opdrachtgevers laten zien dat de ZZP’ers die zij inhuren, ook echt zelfstandig werken.

Goed om te weten is dat je als zelfstandig ondernemer geen controle krijgt voor de Wet DBA en je dus hiervoor ook geen boete kunt krijgen. Het betekent echter wel dat er op dit moment veel druk op de opdrachtgevers ligt om te zorgen dat de inhuur van ZZP’ers straks helemaal volgens de regels gebeurt. Nu het steeds duidelijker wordt hoe opdrachtgevers in de praktijk met deze regels moeten omgaan, zal dit in veel gevallen betekenen dat er dingen moeten gaan veranderen.

Omdat de overheid begrijpt dat 1 januari 2025 voor veel opdrachtgevers en ZZP’ers te snel komt om alles op orde te hebben, is het jaar 2025 als een overgangsjaar aangemerkt. Hiermee wordt bedoeld dat er in 2025 wel bij de opdrachtgevers wordt gecontroleerd, maar er nog geen boetes worden gegeven. Ondertussen krijgen de opdrachtgever en opdrachtnemer de tijd om hun situatie te beoordelen en waar nodig aan te passen. Als dat niet zo is, dan kan de opdrachtgever vanaf 1 januari 2026 wel boetes krijgen.

Wat nu?

Het opheffen van de handhavingspauze vanaf 1 januari kan voor veel ZZP’ers in de culturele sector gevolgen hebben. Het kan namelijk zo zijn dat je nu als zelfstandig ondernemer regelmatig werkzaamheden verricht die langer niet passen binnen de voorwaarden die de Wet DBA stelt. Daarom is het belangrijk om actie te ondernemen en je werksituatie te boordelen.

Een goede start is om de webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie in te vullen, en om de ondernemerscheck van de Belastingdienst te doen. Dit geeft je inzicht in je situatie en die van je onderneming. Praat daarnaast met je opdrachtgevers over wat je wilt. Bijvoorbeeld wanneer je je werkzaamheden liever in loondienst wilt voortzetten. Ook als je bezorgd bent, of als je niet helemaal begrijpt wat er van je wordt verwacht, is het verstandig om hierover in gesprek te gaan.

Wil je graag ZZP’er blijven? Dan kun je besluiten om je onderneming aan te passen aan de nieuwe regels. Bijvoorbeeld door je meer te specialiseren, ander soort opdrachtgevers te zoeken, of door meer kortlopende klussen aan te nemen. Zorg er hierbij voor dat je duidelijke afspraken maakt over het resultaat van de klus. Maar let op: opdrachtgevers zullen strenger gaan kijken naar hoe vaak en wat voor werk je voor hen doet. Houd er dus rekening mee dat je door de meeste opdrachtgevers waarschijnlijk minder, of korter zult worden ingehuurd. Praat daarom goed met hen over de samenwerking en de wederzijdse verwachtingen.

Ik wil hierover in gesprek, hoe doe ik dat?

Wil je praten over de Wet DBA of jouw werk als zelfstandige bij TivoliVredenburg? Dan kun je een e-mail sturen naar [email protected]. Sieuwe is als projectleider ZZP & Wet DBA verantwoordelijk voor het inregelen van de nieuwe situatie. Hij maakt graag een (bel-)afspraak met je of beantwoordt je vragen via e-mail.

Wil je liever met iemand praten die niet bij TivoliVredenburg werkt? Dan kun je lid worden van de Kunstenbond, als je dat nog niet bent. De Kunstenbond is de vakbond voor alle mensen in de culturele en creatieve sector, en staat zowel ZZP’ers als mensen in loondienst bij met rechtshulp en onafhankelijk advies.