Welkom bij deze intieme inkijk in kamers en ziel van de romantische muziek op haar toppunt van bloei. Telgen uit de getalenteerde familie Warenberg toveren ermee. Toppianist Nikola Meeuwsen neemt plaats achter de vleugel. Lekker een avondje genieten van de mooiste romantische liederen en ballades. Wie wil dat nou niet?

Alexander Warenberg bespeelt het gulste strijkinstrument waarover musici kunnen beschikken. De cello spreekt rechtstreeks tot je ziel. Cellisten geven zich bloot terwijl ze je vol in het gezicht kunnen kijken. Wie zich daaraan overgeeft zal zich bemint voelen. Nou heeft de coming-out van de cello wel even op zich laten wachten. Veroordeeld tot een dienende rol, kreeg de violoncello vooral baslijntjes toebedeeld. In hoger sferen schitterden sterren op fluit, viool of trompet. Koning van de barokmuziek Johann Sebastian Bach verzon hoe het beter kon. Werkzaam aan het hof van Köthen ontwierp hij in stilte zes suites voor cello solo, waarin strijkstok en vingers op het zwarte hout van de toets een reeks dansen tot leven brengen, van allemande, courante en sarabande tot gigue, voorafgegaan door een prelude. Je hoort hier een sarabande, de langzaamste dans. Warmbloedige, onthaastende muziek spreekt rechtstreeks tot het hart. Het was vervolgens de Weense ‘vader’ van de klassieke stijl, Joseph Haydn, die de cello liet stralen als solist met orkest. Je hoort een openingsdeel uit zo’n celloconcert. De pianist is hier het orkest. Haydn stelde er zo’n prachtig voorbeeld mee, dat het concept ‘celloconcert’ gretig werd omhelsd door navolgers als Schumann, Dvorák en Elgar. Hoe fantastisch bleek de cello in staat tot expressie van onze diepste zielenroerselen!

Zingen! Hier gepresenteerde componisten als Johannes Brahms, Moessorgski, Rachmaninoff en Richard Strauss, hadden een grote passie voor de liedkunst. Pauline Viardot, ook op het programma, kon zelf als de beste zingen én componeren. Een aria uit de opera María de Buenos Aires uit 1968 van tango-koning Astor Piazzolla maakt de avond compleet.

Johannes Brahms verdiende in zijn jonge jaren deels de kost als koordirigent. Het leerde hem hoe je wendbare vrouwenstemmen met verfijnde handgebaren en mimiek tot zanglust kunt verleiden. De man was zeer belezen, met een goede smaak van poëzie en literatuur. Hij laat je heerlijk mee deinen op de golvende melodie van Geheimnis, waarin de pianist intieme ontboezemingen onthult rond de woorden ‘unsrer Liebe süß’ (onze zoete liefde). Het volkse lied Vergebliches Ständchen verklankt hoe een jongeheer op versiertoer kan fluiten naar consent. De jonge vrouw gooit haar maagdelijkheid niet zomaar te grabbel. Ze houdt de voordeur ferm gesloten. Even tijdloos als herkenbaar: de jongen kan het niet hebben en reageert met zelfbeklag. Het derde couplet laat hem letterlijk in de kou staan. Tenslotte lijkt de piano te verklanken hoe zij nu ook de luiken van het raam voor zijn neus dichtklapt.

Modest Moessorgski hield van kinderen en zij van hem. We krijgen een kijkje in een 19e-eeuwse kinderkamer, waar Nanja op de kindertjes past. Voor het slapen gaan leest ze verzoeknummers voor uit de kinderliteratuur. Van bibberen voor de wolf gaat het naar schuddebuiken om het zotte tsarenpaar. Het tweede lied laat het kind rijtjes stampen in een gebed voor talloze familieleden. Dan wijst het mondige kind de geïrriteerde Nanja er fijntjes op zelf ook weleens de zegen te willen ontvangen. Moessorgski houdt elke lettergreep verstaanbaar en brengt zijn moedertaal tot bloei als krokussen in de prille lente.

Sergej Rachmaninoff wiegt je ziel in het lied Ze was zo mooi als de middag. Eenzaam aan de kust met uitzicht op de golven, verwondert het personage zich in droefenis over de mysterieuze schoonheid van een bewonderde schone die geen leed lijkt te kennen. In de stilte van de mysterieuze nacht worden diepe geheimen prijsgegeven. De melodieën van Rachmaninoff zijn even geschikt voor de stem als voor de cello.

Van Viardot klinkt het hupse lied Madrid, een vurige ode aan de Andalusische stad op Franse dichtregels uit de ganzenveer van Alfred de Musset. De van oorsprong Spaanse Pauline Viardot laat de zangeres flamenco-kreten slaken. Viardot speelde voortreffelijk piano en nam pianolessen bij Chopin van wie ze ook met veel succes mazurka’s zong in eigen bewerkingen. Nikola Meeuwsen speelt de meest dansante van zijn heerlijk meeslepende ballades voor piano solo. Prachtige zanglijnen wisselen zich af met virtuoze passages waarin handen over de toetsen fladderen als ballerina’s in tutu’s op spitzen over het podium. Adembenemende snelheid is troef in de etude uit opus 25, waarin fonteinen van tertsen ontspruiten aan de rechterhand.

Dan horen we Gestillte Sehnsucht, een lied voor zang, strijkinstrument en piano waarmee Brahms het stormachtige huwelijk in crisis tussen violist Joseph Joachim en operaster Amalie, geboren Schneeweiss trachtte te redden. Zij had een lage stem waarvan de gloedvolle pracht door Brahms met het strijkinstrument wordt bezongen. Joachim leed aan waanbeelden dat zijn Amalie het buiten hem om zou hebben aangelegd met de bladmuziekuitgever of de pianist met wie ze repeteerden. Kijk nou toch eens wat jullie hebben! Lijkt Brahms te willen zeggen. De vogeltjes fluiten, de wouden ruisen, een prachtige levensavond is jullie voorland! Wat wil een mens nog meer?

Richard Strauss schept in Morgen! lang ademende bogen met een grote spanwijdte. Het is een van vier liederen ontstaan rond zijn trouwdag als huwelijksgeschenk aan sopraan Pauline, geboren Ahne. Vanuit de stilte ontpopt zich een sfeer van verbazing en verwondering die in een lezing in kleine bezetting het mooist tot z’n recht komt. Hoe beroerd de wereld er ook voorstaat, morgen is er altijd hoop. Liefde overwint alles.

Ten slotte gaan zus en broer Warenberg, met hun neef Nikola helemaal los op een vurige tango van de in Argentinië geboren zoon van Italiaanse ouders, Astor Piazzolla. Opwinding, spanning en sensatie zijn troef in de aria Yo Soy María. María presenteert zich hiermee in de tango-opera María de Buenos Aires, naar een verhaal van Horacio Ferrer. Ze weet zich te handhaven in de sloppenwijken van Buenos Aires. Duistere types uit de onderwereld bespieden haar in een kroeg aan de haven. Met haar ziel en zaligheid geeft María zich volledig over aan de vurige tangodans.

Huib Ramaer

Bekijk hier alle programmatoelichtingen.