De maand januari staat in het teken van de jaarlijkse nieuwjaarstournee van Amsterdam Sinfonietta. Dit jaar werkt het orkest samen met de internationaal bekende zangeres, pianist en componist Karsu, die Amsterdamse roots heeft en Turkse invloeden in haar muziek verwerkt. Het programma bestaat uit een mix van Karsu’s bekende en nieuwe nummers, klassieke stukken en verrassende covers. Een unieke kruisbestuiving die resulteert in een voorstelling waarin de liefde centraal staat.

Over de liefde en de maan
Verspreid over de avond klinken uiteraard een paar van Karsu’s tophits zoals ‘Sonunda’, ‘Bobby & Lily’ en ‘Bırak Beni Böyle’, die thema’s van liefde en afscheid behandelen. Naast haar eigen songs zingt ze ook enkele Turkse covers, zoals ‘Eller Gibiyim’ van İlhan Şeşen en ‘Kahir Mektebu’ van Muzaffer Özpınar en de vrolijke hit ‘Jest Oldu’ over de beeldschone glimlach van een meisje dat wordt bewonderd. Met het lied ‘Caruso’ van Lucio Dalla, dat overigens later is gecoverd door Hazes, introduceert Karsu nog een neventhema, want de maan keert vanavond meerdere keren terug. Niet alleen als romantisch fenomeen tijdens heimelijke afspraakjes bij betoverend maanlicht, maar ook als teken van onheil, zoals bijvoorbeeld in ‘Hijo de la Luna’ van José Maria Cano. In deze tragische legende roept een zigeunerin de maan op om haar te helpen te trouwen met een man van een andere etnische groep. De maan stemt in, maar vraagt in ruil daarvoor dat ze haar eerste kind opoffert. Karsu zal ook twee nieuwe nummers presenteren: ‘Enchantez’ en ‘Una Corda’.

Karsu en klassieke werken
De popsongs worden omlijst met klassieke werken van componisten zoals Vivaldi en Sjostakovitsj. Amsterdam Sinfonietta begint met de Winter uit Vivaldi’s wereldberoemde vioolconcerten De vier jaargetijden, maar dan in een moderne versie van de eigentijdse componist Max Richter. In de tweede akte neemt Sinfonietta ons mee naar de duisternis, naar een wereld van verdrukking, onrecht, woede en machteloosheid, door de Russische componist Sjostakovitsj verklankt in zijn Kammersinfonie opus 110a. Sjostakovitsj droeg het op aan ‘de slachtoffers van fascisme en oorlog’, maar veel onderzoekers zien het ook als een reflectie op zijn eigen leven, zijn worstelingen met het Sovjetregime en zijn gevoelens van wanhoop en isolement. Meer wreedheid en onrecht klinkt in het nummer ‘Ben Yanındayım’, dat Karsu en Sinfonietta laten aansluiten op Sjostakovitsj. Het gaat over het tragische lot van een meisje dat wordt misbruikt, uitgehuwelijkt en mishandeld. Karsu heeft de oorspronkelijke tekst van Çağrı Sinci zelf bewerkt en ze draagt dit aangrijpende lied op aan alle slachtoffers van femicide. Aan het eind is er ook wat ruimte voor hoop, in de vorm van verzet tegen het onrecht.

De veelzijdige Karsu is zelf overigens ook componist, van haar klinkt bijvoorbeeld Seven Nine voor piano en strijkers. Bovendien heeft Amsterdam Sinfonietta Karsu uitgedaagd om twee klassieke werken uit te voeren. Ze zal een Nocturne spelen van de Poolse componist Chopin en ook hier duikt de maan weer op: samen met het orkest presenteert ze een nieuw arrangement van het prachtige Adagio uit de ‘Mondscheinsonate’ van Beethoven. De Turkse muziekgeschiedenis wordt geëerd met een klassiek stuk van de componist Kevser Hanım, geboren in Istanbul in 1880. Dat zij er als vrouw in slaagde om carrière te maken als violist, pianist, viooldocent en componist was volstrekt uniek. Zij schreef onder andere Nihavend Longa, dat één van de beroemdste melodieën uit het Ottomaanse Rijk bevat. De uitgevers van dit stuk noemden haar echter nooit als de componist. Pas halverwege de twintigste eeuw werd Nihavend Longa erkend als een compositie van Kevser Hanım.

Nieuwe arrangementen
Speciaal voor deze tournee hebben Amsterdam Sinfonietta en Karsu nauw samengewerkt met vier arrangeurs: Marijn van Prooijen, Hugo Bouma, Leonard Evers en Wijnand van Klaveren. Zij hebben allemaal een paar arrangementen gemaakt voor piano en strijkers, vaak aangevuld met drums en percussie (gespeeld door Efraim de Nijs) en basgitaar en synthesizer (gespeeld door Mart Jeninga). En één arrangement is van de succesvolle componiste en arrangeur Esin Aydingoz, die momenteel samenwerkt met Karsu en arrangementen voor strijkers maakt voor Karsu’s nieuwe album; onder andere van de nieuwe nummers ‘Una Corda’ en ‘Enchantez’. Speciaal voor deze voorstelling bewerkte Esin Aydingoz het vrolijke nummer ‘Enchantez’ voor zang & piano, synthesizer, percussie en strijkers. Karsu zingt en speelt veel songs vanachter de vleugel, ze zingt niet alleen in het Nederlands en het Turks, maar ook in het Engels, Spaans en Italiaans en ze heeft veel teksten zelf geschreven.

Amsterdam Sinfonietta & Karsu vieren de liefde in alle facetten, in een contrastrijke voorstelling waarin verschillende genres en culturen samenkomen.

Noortje Zanen

Bekijk hier alle programmatoelichtingen.