Thomas Quasthoff heeft een imposante carrière. Heeft en had. Een deel van zijn muzikale leven sloot hij af, in 2012: het zingen van het klassieke lied zei hij vaarwel. Sindsdien is hij nog steeds even actief, maar op een andere manier. Op het podium is hij onder meer te vinden als verteller. Zo ook in TivoliVredenburg, met het Amatis Trio. Dit jonge drietal, dat als thuisbasis Salzburg heeft, werd enige tijd vertegenwoordigd door dezelfde agent als Quasthoff. Van het een kwam het ander, en nu brengen ze samen het programma ‘Humanity in War’.

Emotioneel en expressief
Violiste Lea Hausmann, cellist Samuel Shepherd en pianist Mengjie Han vormen sinds 2014 een trio. De Duitse bas-bariton is enthousiast over zijn medemusici, vertelt hij aan de telefoon vanuit Berlijn: “Ik heb veel van de spelers op YouTube bekeken en vond het bijzonder wat ik zag. Ze zijn jong, en wat ze presteren vind ik indrukwekkend.” Quasthoff lacht: “Ik ben de opa in dit gezelschap. Het Amatis Trio heeft een spannende manier van spelen, de musici zijn emotioneel en expressief in hoe ze te werk gaan. Dat was ik vroeger, hoop ik, als liedzanger zelf ook. Dat streefde ik in ieder geval altijd na. Ik herken veel van mezelf in het trio. Wat ik ook prettig vind: ze zijn niet alleen individueel aardig, maar ook een beetje verlegen. Dat neemt hen voor mij in.”

Ik herken veel van mezelf in het trio.

‘Humanity in War’: het programma dat Quasthoff en het Amatis Trio samenstelden, komt niet uit de lucht vallen. In zijn carrière als klassiek zanger heeft Quasthoff geregeld Brittens War Requiem gezongen, waarin teksten van een frontsoldaat uit de Eerste Wereldoorlog deel uitmaken van de compositie. Het idee ontstond om iets dergelijks in kamermuziekverband te brengen. “We hebben dit programma al vaak uitgevoerd, en niemand verlaat de zaal zonder tranen”, zegt de vierenzestigjarige musicus. “Tegelijkertijd, ik lees echt niet alleen maar teksten over ellende. De woorden zijn ontroerend en mooi. Op een gegeven moment vertel ik over een kerstviering op het slagveld, terwijl er de dag ervoor nog geschoten werd. Het idee ‘oorlog’ is absoluut krankzinnig. En we bevinden ons zo dicht bij dezelfde narigheid als die van de Eerste Wereldoorlog. Voor mij hier in Duitsland is Oekraïne nog dichterbij dan voor jullie in Nederland. Het is de tragische realiteit, ook vandaag de dag: oorlog.”

Ik lees echt niet alleen maar teksten over ellende. De woorden zijn ontroerend en mooi.

Krachtige stem
Thomas Quasthoff, geboren met aanzienlijke beperkingen, heeft als klassiek zanger een wereldcarrière gemaakt. In 2012 besloot hij achter dat deel van zijn leven een punt te zetten. Niet dat hij daarna stil ging zitten. Hij zingt jazz, geeft lezingen en spreekt luisterboeken in met dezelfde krachtige stem als voorheen. Tijdens ‘Humanity in War’ leest Quasthoff voor in het Duits. Een brief van Lazare Silbermann aan zijn vier kinderen, van kapitein Reginald John Armes aan zijn vrouw, en telkens klinkt er instrumentaal werk tussendoor. Schubert, Schumann, Kreisler: het Amatis speelt muziek, afgestemd op de inhoud en de sfeer van Quasthoffs woorden. Quasthoff benadrukt dat het trio zeer goed thuis is in de kamermuziek, de spelers hebben slim nagedacht over de keuze van de stukken. “En mijn literaire kennis is redelijk op orde, op deze manier hadden we alle vier een goed aandeel in hoe we dit programma het beste konden samenstellen.”

“Dergelijke teksten lezen en toch professioneel zijn?” Quasthoff stelt: “Ik ben een professional op het podium, maar ik kan natuurlijk wat ik lees niet emotioneel losmaken van mezelf. Het is mijn taak om een tekst goed over te laten komen, die moet in de eerste plaats de luisteraar raken. Dit verschilt niet zoveel van zingen, ik moet duidelijk zijn, perfect articuleren en werken met kleuring. In deze uitvoering zul je niets theatraals meemaken, alles wat meer is dan de tekst is te veel. Alles zit in het materiaal dat we meenemen.”

Mijn leven is veel en veel kleurrijker dan het ooit was, toen ik nog actief was als liedzanger.

Gezegend mens
“Ik kan je trouwens verklappen dat het Amatis Trio en ik het zo goed kunnen vinden met elkaar dat we aan een volgend programma werken”, vervolgt Quasthoff. “Ik verheug me daar zeer op. Mijn leven is veel en veel kleurrijker dan het ooit was, toen ik nog actief was als liedzanger. Nou ja, eigenlijk ben ik nog steeds zanger. Ik heb net voor een uitverkochte Elbphilharmonie in Hamburg met mijn jazzband opgetreden, heerlijk. Dat zou ik trouwens ook graag in Nederland doen, jazz zingen. Ik doe allemaal dingen waar ik als liedzanger nooit tijd voor heb gehad. Ik mis het leven in de klassieke muziek totaal niet, ik heb er zelf voor gekozen om te stoppen, en dat is een goed besluit geweest. Ik geef les en luister naar klassieke muziek. De cd heeft zijn hoogtepunt achter de rug. Nee, ik heb vele opnames mogen maken, zes Echo’s gewonnen, drie Grammy’s. Ik ben een gezegend mens.”

Door Frederike Berntsen