Onze geschiedenis in vogelvlucht
In 2014 kwamen Vredenburg en Tivoli bij elkaar, maar onze geschiedenis is al veel langer vervlochten. Lees hier meer over onze gezamenlijke historie en het ontstaan van TivoliVredenburg.
In 1823 opent een openbare tuin aan de Kruisstraat: Tivoli. Hier worden openluchtconcerten gegeven en in 1871 opent in de tuin concertgebouw Tivoli. Na tachtig jaar verkeert het gebouw in slechte staat. In 1955 wordt het gesloopt en opent op het Lepelenburg een tijdelijke houten concertzaal - tussen en óm de bomen. Ondertussen is besloten dat op het Vredenburg een nieuw concertgebouw wordt gebouwd, ontworpen door Herman Hertzberger. In 1977 wordt de eerste paal geslagen.
Achterzijde concertzaal Tivoli en zicht op park Tivoli
Foto: G.J. Lauwers (l), Fotodienst GAU (r)
Na de verhuizing naar Muziekcentrum Vredenburg wordt concertgebouw Tivoli gekraakt: Komité Tivoli Tijdelijk organiseert er popconcerten. Maar al snel wordt in Tivoli brand gesticht. Het gebouw brandt op 7 maart 1979 tot aan de grond af. Tivoli Tijdelijk vindt een nieuw onderkomen in het voormalige N.V. Huis aan de Oudegracht. Na woelige begindagen geeft de Gemeente zich gewonnen: vanaf 1982 is het nieuwe, officiële Tivoli een legaal poppodium. Tivoli aan de Oudegracht is thuisbasis voor concerten en dansavonden. Legendarische artiesten als Prince, Pearl Jam, Pixies, Red Hot Chili Peppers, Queens of the Stone Age, Arctic Monkeys en Nirvana treden hier op.
Foto: Fotodienst GAU (l), Juri Hiensch (r)
Na een aantal proefconcerten opent Muziekcentrum Vredenburg officieel op 26 januari 1979. Prinses Beatrix en Prins Claus zijn aanwezig bij de feestelijke openingstiendaagse. Naast talloze klassieke concerten programmeert Vredenburg sinds dag één ook jazz, pop en wereldmuziek. Zo staan The Rolling Stones ook op het podium van de Grote Zaal.
In 2004 komt Gemeente Utrecht met plannen voor de bouw van een nieuw ‘Muziekpaleis’ waarin poppodium Tivoli, Muziekcentrum Vredenburg en jazzpodium SJU opgaan. In 2007 sluit Muziekcentrum Vredenburg, zodat er deels gesloopt en gebouwd kan worden. De concerten worden voortgezet in Vredenburg Leidsche Rijn, in de volksmond de ‘Rode Doos’.
Foto: Het Utrechts Archief (l)
Op 21 juni 2014 opent koning Willem-Alexander het nieuwe TivoliVredenburg. De volgens velen onmisbare Grote Zaal is bewaard gebleven. Vijf verschillende architectenbureaus dragen bij aan TivoliVredenburg: elke zaal heeft een eigen functie en karakter. Alle genres komen bij elkaar onder één dak, in zes zalen en de vele ruimtes daartussen. In 2015 is de miljoenste bezoeker al binnen!
Foto: Femous Productions (l), Maarten Mooijman (r)
In en om TivoliVredenburg wordt stevig doorgebouwd. In 2016 stroomt het water door de singel, langs café Het Gegeven Paard en het net geopende restaurant Danel. In de eerste jaren volgen duizenden evenementen, een heleboel festivals en talloze hoogtepunten. De overtreffende trap is de normaalste zaak van de wereld. In 2019 – het jaar dat we ons vijfjarig jubileum en het veertigjarig bestaan van de Grote Zaal vieren – ontvangen we 1,2 miljoen bezoekers.
Foto: Michiel Ton
12 maart 2020. TivoliVredenburg valt stil vanwege het coronavirus. Honderden concerten vervallen of worden verplaatst, soms tot wel vijf keer aan toe.
We sluiten, heropenen op een kier, schalen op, af, sluiten weer, heropenen, sluiten weer. De coronarichtlijnen dicteren het aanbod: concerten voor maximaal dertig of vijftig mensen, met verplichte zitplaatsen, tot klokslag 00.00 uur, enzovoorts. Soms mag even (bijna) alles weer. Het is voortdurend improviseren. In het boek OFF/ON beschrijven we deze rollercoaster tijdens het eerste coronajaar.
Walk The Line wordt geboren; verrassingstours langs de verschillende zalen in ons gebouw, met steeds weer een andere muzikale invulling. Online ontstaat een parallelle werkelijkheid, met honderden livestreams via platform Studio TivoliVredenburg.
Vanaf eind februari 2022 gaan de deuren van TivoliVredenburg weer wijd open. Na twee jaar van – af en aan – beperkte openingstijden en veranderende spelregels onder invloed van corona. We kunnen weer doen waartoe we op aard zijn: publiek ontvangen en een veelzijdig programma presenteren voor alle doelgroepen. Met een ongekende drang naar muziek en cultuur komen bezoekers weer naar ons gebouw.
Foto: Iggy Pop in de Grote Zaal (l), Pynarello en Gallowstreet vanaf een podium in de singel (r)
Fotograaf: Jelmer de Haas