De bijnaam ‘Paukenslag’ dankt Haydns 94-ste symfonie (in Engeland kreeg het werk na de première aldaar het predicaat ‘Surprise’) aan de onverwachte paukenslag in het tweede deel die het karakter heeft van een klaroenstoot. In een Engelse krant werd het als volgt beschreven: ‘Het tweede deel is een van de gelukkigste invallen van deze grote meester. De verrassing kan goed worden vergeleken met een mooi herderinnetje dat in slaap is gewiegd door het ruisen van een waterval en plotseling wakker schrikt van het onverwachte afvuren van een jachtgeweer.’ Een schelmenstreek van Haydn? De componist ontkende het in alle toonaarden. Wat dat betreft was Richard Strauss uit ander hout gesneden. In Tijl Uilenspiegel spiegelt hij zich maar wat graag aan de gelijknamige middeleeuwse vlegel, vol schelmenstreken en deugnieterij. Strauss schiep er plezier in om muzikale portretten te maken van dwarse en eigenzinnige figuren, waarbij hij natuurlijk altijd uit eigen ervaringen kon putten.

Lees hier de uitgebreide toelichting bij dit concert, geschreven door Michiel Cleij.

Inleiding om 19.30 uur door Huib Ramaer